آئین نامه های بخش آب
آیین‌نامه عملیاتی واگذاری اشتراک آب
مصوب: 1375/06/10
1- هدف:
تبیین ضوابط حاکم بر روابط شرکت‌ها و سازمان‌های آب منطقه‌ای و شرکت‌های وابسته به آنها با متقاضیان انشعاب آب و مشترکین.
2- محدوده اجرا:
امور آب وزارت نیرو- شرکت‌ها و سازمان‌های آب منطقه‌ای- سازمان آب و برق خوزستان- شرکت‌های بهره‌برداری از شبکه‌های آبیاری و زهکشی
3- مسئولیت ها:
1-3 مسئول اجرا
مسئولیت اجرای این آیین‌نامه بر عهده مدیران عامل شرکت‌ها و سازمان‌های آب منطقه‌ای میباشد.
2-3 حکمیت
در تمام مواردی که اختلافی بین شرکت و متقاضی یا مشترک ایجاد شود حکمیت با معاونت امور آب وزارت نیرو خواهد بود و متقاضی یا مشترک می‌تواند قبل از مراجعه به مراجع قضایی به آن مراجعه نماید.
3-3 تفسیر آیین نامه
در موارد ابهام، تفسیر مفاد این آیین‌نامه با وزیر نیرو است
4- ضوابط اجرایی:
فصل اول: تعاریف
واژه‌ها و اصطلاحات زیر هنگامی‌که در این آیین نامه، تعرفه‌ها، قراردادها، موافقت‌نامه‌های واگذاری اشتراک آب و سند استفاده از آب بکار روند معانی و مفاهیم ذیل را خواهند داشت.
1-4 متقاضی
شخص حقیقی یا حقوقی است که درخواست انشعاب آب و یا تغییر در میزان آن را نموده ولی هنوز درخواست وی انجام نشده باشد.
2-4 مشترک
شخص حقیقی یا حقوقی است که انشعاب یا انشعابات آب (اشتراک) مورد تقاضای وی برقرار شده باشد.
3-4 شرکت
شرکت عبارتست از: سازمان- شرکت آب منطقه‌ای و سازمان آب و برق خوزستان.
4-4 شرکت بهره‌بردار
شرکت بهره‌بردار عبارتست از: شرکت بهره‌برداری از شبکه‌های آبیاری و زهکشی (مدرن، تلفیقی، سنتی)
5-4 شرکت اقماری آبیاری
شرکت اقماری آبیاری عبارتست از: شرکتی که طبق مقررات تشکیل و ثبت شده باشد و سهامداران آن مجمع تشکلهای مردمی آبیاری یا تشکل مشترکین آب میباشد.
6-4 تشکل مردمی آبیاری
تشکل زارعین دارای حق انشعاب (اشتراک) آب است که تحت آبخور یک یا چند دریچه آبگیر واحد زراعی می‌باشند.
7-4 تشکلهای بهره‌برداری
عبارتست از شرکت‌های بهره‌برداری، شرکت‌های اقماری و تشکلهای مردمی آبیاری و یا گروه‌های مردمی که در فرایند مدیریت بهره‌برداری از آب مشارکت می‌کنند.
8-4 مجاری عمومی
عبارتست از مجاری اعم از سنتی و مدرن از جمله انهار درجه 1 و 2 و 3 و خطوط لوله که حسب مورد از منبع اصلی آب تغذیه می‌شود و انتقال و توزیع آب را تا تحویل به مشترک، در بر می‌گیرد و کلاً متعلق به شرکت میباشد.
9-4 مجاری اختصاصی
مجرای اختصاصی مجرایی است که از مجرای عمومی منشعب شده و آب را تا محل تأسیسات آب‌رسانی مشترک یا مشترکین منتقل می‌کند و متعلق و در اختیار مشترکین میباشد. خطوط لوله و انهار توزیع آب در مزرعه جزء مجاری آب‌رسانی اختصاصی میباشد.
10-4 وسایل اندازه‌گیری
عبارتست از کلیه وسایل و تأسیساتی که به منظور سنجش مقدار آب (حجم و دبی) یا محدود کردن آن در نقطه تحویل آب به مشترکین یا تشکلهای بهره‌برداری بکار گرفته می‌شود و کلاً متعلق یا در اختیار شرکت است. نوع این وسایل و محل نصب آنها در تمامی موارد توسط شرکت تعیین می‌گردد.
11-4 زهکش اختصاصی
زهکش اختصاصی زهکشی است که زه آب واحدهای موضوع بند 27-4 را به زهکش عمومی منتقل می‌کند و متعلق به مشترک یا مشترکین میباشد.
12-4 زهکش عمومی
زهکش عمومی زهکشی است که آب زهکش‌های اختصاصی به آن متصل بوده و زه آب اصلی را جمع‌آوری و تخلیه می‌کند و کلاً متعلق به شرکت است.
13-4 نقطه تحویل آب
عبارتست از دریچه یا محلی که آب از طرف شرکت به مشترک یا تشکلهای بهره‌برداری تحویل داده می‌شود و وسایل اندازه‌گیری (در صورت وجود) در آن محل نصب می‌گردد.
14-4 قرارداد برقراری انشعاب یا اشتراک آب
قرارداد برقراری انشعاب (اشتراک) آب عبارتست از قرارداد منعقده بین شرکت و متقاضی که طبق مفاد آن، انشعاب آب دایر می‌گردد و مفاد این آیین‌نامه و تغییرات بعدی آن جزء لاینفک آن خواهد بود.
15-4 انشعاب یا اشتراک
انشعاب یا اشتراک آب عبارت از حقی است که براساس قرارداد منعقده بین شرکت و متقاضی برای وی ایجاد شده و به موجب آن امکان استفاده از آب به ترتیب مقرر در سند (پروانه) آب صادره و مفاد این آیین‌نامه (و تغییرات بعدی آن) برای متقاضی و مشترک به وجود می‌آید.
16-4 تأمین آب
تأمین آب عبارتست از در دسترس قرار دادن یا فراهم بودن امکان استفاده از آب در نقطه تحویل، مطابق سند (پروانه) صادره اعم از این که از میزان آب موجود استفاده بشود یا نشود.
17-4 واحد زراعی
به مجموعه قطعات زمین‌های زراعی که در آبخور یک دریچه و جوی ذیربط قرار دارند اطلاق می‌گردد.
18-4 حقابه
عبارت از حق مصرف آبی است که به موجب تبصره 1 ماده 18 قانون توزیع عادلانه آب در دفاتر جزء جمع قدیم یا اسناد مالکیت یا حکم دادگاه یا مدارک قانونی دیگر قبل از تصویب قانون توزیع عادلانه آب (مصوّب 16/12/61) برای ملک یا مالک آن تعیین شده باشد.
19-4 مصرف بهینه
مقدار آبی است که تحت شرایط زمان و مکان با توجه به احتیاجات منطقی مصرف کننده و ضوابط فنی طبق مقررات توسط وزارت نیرو ابلاغ خواهد شد.
20-4 حق انشعاب (حق اشتراک)
عبارتست از مبلغی که در قبال واگذاری انشعاب (اشتراک) آب با توجه به میزان و نوع انشعاب از متقاضی (مالک یا استفاده کننده از آب) دریافت می‌شود.
21-4 آگهی
آگهی اعلان عمومی است که در محدوده جغرافیایی مشخص جهت واگذاری اشتراک آب از طریق شرکت مربوطه به اطلاع مردم منطقه می‌رسد تا برای دریافت اشتراک آب به شرکت مراجعه کنند.
22-4 آب بهاء
عبارتست از مبلغی که در قبال تأمین آب طبق مقررات از مشترک در دوره‌های زمانی مشخص برابر تعرفه‌های آب بهاء ابلاغی توسط وزیر نیرو، دریافت می‌شود.
23-4 سند (پروانه) استفاده از آب
عبارتست از سندی که شرکت به استناد قانون توزیع عادلانه آب (طبق نمونه تعیین شده توسط وزارت نیرو) پس از عقد قرارداد با متقاضی برای وی صادر کرده و به موجب آن حق مشترک برای استفاده از آب به میزان مشخص شده و برای مصرف خاص اعلام می‌شود. تحویل سند آب به مشترک پس از پرداخت کامل حق انشعاب صورت خواهد گرفت.
24-4 توسعه و بهبود
طبق تعریف این آیین نامه، اراضی توسعه یافته به زمین‌هایی گفته می‌شود که سابقه کشت آبی در آنها وجود نداشته (اراضی موات، بایر و دیم) و اراضی که به صورت سنتی آبیاری می‌شده و دچار کمبود شدید آب میباشد و با ایجاد شبکه‌های مدرن، تولید آنها در هکتار بیش از 40 درصد افزایش می‌یابد.
در صورتی که افزایش تولید در هکتار کمتر از 40 درصد باشد بهبود حاصل شده است در هر حال تشخیص اراضی فوق با شرکت میباشد.
25-4 انواع اشتراک یا انشعاب
انواع انشعاب (اشتراک) برحسب نوع مصرف به قرار زیر است:
الف) انشعاب کشاورزی
1- انشعاب زراعی: انشعاب واحدهای کشت و زرع است که برای آبیاری گیاهان زراعی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
2- انشعاب باغات: انشعاب واحدهای باغات که برای آبیاری درختان باغات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
3- انشعاب مختلط (باغ و زراعت): انشعاب واحدهای کشت و زرع و باغات است که هم برای آبیاری گیاهان زراعی و هم درختان باغات، در یک قطعه کشاورزی که قابل تفکیک نباشد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ب) انشعاب دامپروری
انشعابی است که جهت شرب و بهداشت دام و طیور و پرورش آبزیان بکار می‌رود.
ج) انشعاب فضای سبز
انشعابی است که برای مصارف فضای سبز، جنگل‌ها و مراتع است.
د) انشعاب تولیدی
انشعاب واحدهای تولیدی، صنعتی و معادن است.
هـ) انشعاب آب مشروب
انشعابی است که برای مصارف شرب و بهداشت شهرها، شهرک‌ها و روستاها استفاده می‌شود.
و) انشعاب خدمات
انشعابی است که به منظور انجام عملیات عمرانی، رفاهی، تفریحی و... بکار می‌رود، ضمناً مصارف هر انشعابی که جزء هیچ یک از انشعابات بالا نباشد در زمره این انشعاب خواهد بود.
ز) انشعاب آب مصارف آزاد
این انشعاب ویژه متقاضیانی است که تمایل به پرداخت هزینه‌های عمومی برقراری انشعاب آب را ندارند، انشعاب آب موقت جزء این انشعاب است.
فصل دوم: مقررات عمومی واگذاری انشعاب(اشتراک) آب و هرگونه تغییر در آن
26-4 شرایط واگذاری انشعاب آب و هرگونه تغییر در ظرفیت انشعاب (اشتراک) آب
هر شخص حقیقی و حقوقی، می‌تواند برای مصارف موضوع مفاد بند 25-4 این آیین‌نامه تقاضای واگذاری اشتراک یا تغییر در شرایط آنرا بنماید. قبول درخواست منوط به حصول شرایط زیر است:
الف) امکانات تأمین آب از طرف شرکت در محل مورد تقاضا وجود داشته باشد.
ب) متقاضی هیچ‌گونه بدهی بابت هزینه حق اشتراک یا آب بهاء یا حق‌النظاره در محل موردنظر یا هر محل دیگری، به شرکت یا شرکت‌های تابعه وزارت نیرو نداشته باشد.
ج) مدارک مالکیت یا تصرف زمین، اعم از رسمی یا عادی و واگذاری دولتی و نیز تصرفات استیجاری ارائه شود و زمین از اراضی مجاور منفک و مساحت آن مشخص باشد (ملاک دریافت حق اشتراک مساحی به هزینه متقاضی به تشخیص شرکت است).
د) در مواردی که منافع ملک، به شخصی واگذار شده است و شخص اخیر تقاضای برقراری اشتراک را داشته باشد علاوه بر مدارک فوق، ارائه تعهد‌نامه مبنی بر جواب‌گویی و جبران هرگونه خسارتی که از برقراری اشتراک به‌هر نحو به ملک یا اموال مالک ملک، وارد شود الزامی است.
هـ) در مورد انشعابات تولیدی و دامپروری، ارائه موافقت اصولی یا پروانه یا تأییدیه از ارگان‌های ذیربط الزامی است.
و) درمورد انشعاب آب شرب و بهداشت (شهرها، شهرک‌ها، مجتمع‌های مسکونی و روستاها) اعلام نیاز از شرکت‌های آب و فاضلاب، وزارت جهاد سازندگی، وزارت مسکن و شهرسازی حسب مورد الزامی است.
1-26-4 در صورت نبود مدارک مندرج در ردیف‌های "ج"، "ه" و "و" بند 26-4، مدارک لازم را هیأت مدیره شرکت مشخص می‌نماید.
2-26-4 تشخیص میزان آب مورد نیاز متقاضی، با شرکت است که براساس ضوابط مربوطه و مصرف بهینه تعیین می‌گردد.
3-26-4 قبول درخواست اشتراک قطعات هر واحد زراعی در مدت معین پذیرفته خواهد شد و نصب دریچه یا برقراری آب پس از عقد قرارداد اکثر قطعات انجام می‌گیرد.
4-26-4 تشکلهای مردمی در شرایط مساوی با اشخاص حقیقی، برای دریافت انشعاب اولویت خواهند داشت.
27-4 اشتراک زه آب
تقاضای اشتراک آب و زه آب در محل‌هایی که شبکه زهکشی وجود دارد توأماً انجام می‌گیرد و چنانچه شبکه زهکشی وجود نداشته باشد و در آینده شرکت اقدام به ایجاد شبکه زهکشی نماید مشترکین موظف به پرداخت اشتراک زه آب براساس مفاد این آیین‌نامه می‌باشند، در غیر این صورت شرکت مجاز به عدم تحویل آب خواهد بود.
1-27-4 مشترک باید تأسیسات لازم را برای تخلیه زه آب احداث و به تأسیسات شرکت متصل نماید.
28-4 اشتراک زه آب بدون اشتراک آب
در موارد خاص، واگذاری اشتراک زه آب بدون داشتن اشتراک آب، با انعقاد قرارداد جداگانه صورت می‌گیرد.
29-4 نصب وسایل اندازه‌گیری
متقاضی می‌باید بدون آنکه هزینه‌ای متوجه شرکت شود محل مناسبی را با نظر شرکت جهت نصب وسایل اندازه‌گیری آماده نماید، مشترک مسئول سالم نگهداشتن کلیه وسایل و تجهیزاتی که از طرف شرکت در محل برقراری انشعاب آب نصب گردیده میباشد و تحت هیچ عنوان حق دستکاری آنها یا پلمپ‌هایی را که بر روی دریچه‌ها و سایر تجهیزات نصب میباشد، ندارد و تنها نمایندگان مجاز شرکت در صورت ضرورت می‌توانند نسبت به بازکردن پلمپ‌ها اقدام نمایند.
30-4 تغییر مکان داخلی وسایل اندازه‌گیری
چنانچه پس از نصب وسایل اندازه‌گیری، مشترک تغییری در وضعیت ملک یا محل اشتراک خود بدهد که محل دستگاه‌های فوق‌الذکر نامناسب گردد شرکت می‌تواند ضمن رعایت مفاد این آیین‌نامه دستگاه‌های مزبور را با هزینه مشترک (براساس بند 64-4) به محل مناسبی منتقل (تغییر مکان داخلی) نماید.
31-4 تغییر مکان خارجی انشعاب آب
انشعاب آب مخصوص محلی است که در آن نصب و دایر شده است و جابجایی آن ممنوع است.
1-31-4 مشترکی که جبراً (یا به اختیار خود) درخواست جابجایی نقطه تحویل یا محل مصرف آب را داشته باشد می‌باید تقاضای قطع دایم اشتراک آب (برچیدن تأسیسات تحویل) خود را طبق بند 42-4 این آیین‌نامه به عمل آورده و برای تأمین آب مورد نیاز خود در محل جدید مشابه سایر متقاضیان اقدام نماید.
32-4 تغییر نام پروانه (سند) استفاده از آب
متقاضیان می‌توانند با ارائه اسناد رسمی و احکام قانونی و یا اسناد مثبته‌ای که مورد تأیید شرکت باشد، بدون پرداخت وجهی تقاضای تغییر نام پروانه (سند) استفاده از آب را بنمایند. چنانچه در پروانه (سند) استفاده از آب، سند پرداخت یا ودیعه‌ای به شرکت وجود داشته باشد که به طور رسمی به خریدار منتقل نشده باشد کماکان به نام پرداخت‌کننده اولیه محفوظ بوده و در صورت مراجعه به وی مسترد می‌گردد.
33-4 تعیین مقدار دبی و حجم آب تحویلی به مشترک
ارقامی که وسایل اندازه‌گیری یا محاسبات شرکت نشان می‌دهد دلیل کافی برای میزان مصرف آب توسط مشترک یا استفاده کننده بوده و مشترک یا استفاده کننده ملزم به قبول آن میباشد مگر آنکه به تشخیص شرکت، اشکالی در کار وسایل اندازه‌گیری و یا اشتباه در محاسبات وجود داشته باشد که مطابق بند 4-34-4 این آیین‌نامه و ردیف‌های زیر عمل خواهد شد.
صورتحساب مشترکین آب، طبق فرم نمونه وزارت نیرو صادر و برای مشترک ارسال خواهد شد.
1-34-4 مشترک یا استفاده کننده از انشعاب آب، مکلف به پرداخت مبلغ صورتحساب و حسب مورد بدهی‌های معوقه بهای آب مصرفی در مهلت مقرر میباشد اعم از اینکه بدهی‌های مذکور مربوط به مشترک یا استفاده کننده فعلی یا قبلی باشد.
2-34-4 اعلام عدم دریافت صورتحساب توسط مشترک یا استفاده کننده آب از تعهد پرداخت صورتحساب نمیکاهد ولی هرگاه مشترک با مراجعه به شرکت درخواست صدور المثنی نماید شرکت موظف است نسبت به صدور المثنی اقدام نماید.
3-34-4 مدت دوره صدور صورتحساب با پیشنهاد شرکت و تأیید وزارت نیرو تعیین می‌گردد.
4-34-4 در صورتی که مشترک نسبت به صورتحساب صادره معترض باشد شرکت پس از رسیدگی به اعتراض، در صورت صحت آن، صورتحساب را اصلاح و در صورتی که قبض مورد اعتراض پرداخت شده باشد، اضافه دریافتی را به مشترک مسترد و یا به حساب بستانکار آب بهاء وی منظور خواهد کرد.
35-4 تغییر در نوع مصرف
تغییر نوع کاربری آب واگذار شده برای هر واحد از نوعی به نوع دیگر (کشاورزی، صنعتی و معدنی و...) فقط با موافقت کتبی شرکت مقدور است در این صورت قرارداد قبلی اصلاح و مابهالتفاوت ریالی حق اشتراک جدید و قدیم برابر تعرفه‌های جاری روز، محاسبه و دریافت می‌گردد.
36-4 دسترسی به اماکن و اراضی
مشترک یا استفاده کننده از انشعاب آب حق دسترسی به اماکن و اراضی خود را به منظور برقراری انشعاب آب، نصب وسایل و تأسیسات مربوطه، قرائت و بازرسی وسایل اندازه‌گیری، انجام تعمیرات و یا قطع انشعاب آب و برداشتن اموال متعلق به شرکت، به نمایندگان شرکت که هویتشان مشخص باشد اعطا می‌نماید. بنابراین برای مورد فوق طرح شکایات و ادعاهایی از قبیل ورود به عنف یا غیر قانونی به ملک غیر، علیه شرکت و کارکنان آن امکان پذیر نیست.
37-4 مداومت تحویل آب
جز در موارد اعمال مواد قانون توزیع عادلانه آب و یا حوادث و عوامل خارج از کنترل و اتفاقی، چنانچه شرکت نتواند مطابق پروانه، آب را به مشترک تحویل نماید، مسئول خسارتی است که از این حیث به مشترک وارد می‌شود.
1-37-4 قطع مقطعی و برنامه‌ریزی شده آب برای مرمت تأسیسات از حکم این بند مستثنی است و شرکت می‌تواند با اطلاع مشترک نسبت به قطع مقطعی آب اقدام نماید.
2-37-4 چنانچه شرکت در صورت کمبود نزولات جوی و بروز خشکسالی برنامه‌ای را براساس وضعیت موجود اعلام نماید و مشترک بدون توجه به این برنامه اقداماتی در جهت افزایش تقاضای آب نماید و در نهایت متحمل خسارتی از این بابت گردد، شرکت مسئولیتی از این جهت نخواهد داشت.
38-4 اصلاح و تعویض وسایل و تأسیسات شبکه عمومی آب‌رسانی
آن قسمت از وسایل و تأسیسات شبکه عمومی آب‌رسانی که به علت فرسوده شدن یا حوادث اتفاقی نیاز به تعویض یا اصلاح داشته باشد بدون نیاز به درخواست مشترک و بدون دریافت هزینه توسط شرکت انجام خواهد گردید، مگر آنکه به تشخیص شرکت، مشترک یا استفاده کننده در ایجاد موارد مذکور دخالت داشته باشد که در این صورت می‌باید هزینه مربوطه را (براساس قیمت تمام شده) پرداخت نماید.
39-4 قطع موقت اشتراک آب
شرکت در موارد مشروحه زیر، اشتراک آب مشترک یا استفاده کننده را موقتاً قطع خواهد نمود:
الف) در صورتی که تنها مشترک یا مصرف کننده آب پس از تسویه حساب تقاضای قطع موقت انشعاب را بنماید (در صورتی که از یک انشعاب چند نفر استفاده کنند، می‌باید کلیه استفاده‌کنندگان درخواست نمایند).
ب) اگر مشترک یا استفاده کننده در اجرای مفاد مقررات مندرج در این آیین‌نامه و یا در انجام تعهدات خود در مورد انشعاب قصور نماید.
ج) اگر صورتحساب‌های آب مصرفی و یا سایر بدهی‌ها در سررسید مقرر پرداخت نشود.
د) در صورتی که آب به مصرف غیر مجاز برسد و یا در تأسیسات متعلق به شرکت دستکاری شود یا مقررات فنی و استاندارد و همچنین حریم تأسیسات آب رعایت نشود.
هـ) هرگاه حکم یا قرار لازم‌الاجرا از سوی مقامات قضایی در زمینه قطع آب صادر گردد.
و) هرگاه وزارت نیرو قطع آب مشترک را به شرکت اعلام نماید.
1-39-4 چنانچه مشترکی، بابت بهای آب مصرفی و سایر هزینه‌های مربوطه به شرکت بدهی داشته باشد، شرکت می‌تواند انشعاب آب مورد استفاده مشترک مذکور را در محل دیگر نیز با اخطار قبلی قطع نموده و تا وصول مطالبات خود از وصل مجدد آن خودداری نماید.
ضمناً چنانچه محل مزبور در حوزه فعالیت شرکت دیگر باشد، شرکت مورد بحث می‌باید با درخواست شرکت ذینفع نسبت به قطع آب این گونه مشترکین یا استفاده‌کنندگان اقدام و در مورد وصول مطالبات شرکت مزبور همکاری لازم به‌عمل آورد. همچنین برقراری انشعاب جدید به نام مشترک مزبور نیز تا تسویه حساب کلیه مطالبات با شرکت امکان‌پذیر نخواهد بود.
40-4 عدم مصرف آب
چنانچه مشترکی، آبی را که برای او تأمین شده مصرف نکند، اگر بدون اطلاع قبلی شرکت باشد، مکلف است 60 درصد آب بهای معادل آن را، پرداخت نماید و در صورتی که با اطلاع قبلی شرکت در وقت مناسب به تشخیص شرکت باشد، 30 درصد آن را باید پرداخت نماید.
1-40-4 قطع موقت آب از مواردی است که با اطلاع تلقی می‌شود.
41-4 برقراری مجدد اشتراک آب
برای برقراری مجدد اشتراک آب در محلی که سابقاً انشعاب آب وجود داشته و به علل مندرج در بند 39-4 موقتاً قطع گردیده است، مشترک یا استفاده کننده می‌باید براساس تعرفه‌های مصوّب کلیه بدهی‌های معوقه و هزینه وصل یا نصب مجدد و خسارات وارده (برحسب مورد) و حداقل بهای آب ماهیانه در طول دوران قطع آب را به شرکت پرداخت نماید.
42-4 قطع دائم اشتراک آب
درهر یک از سه حالت زیر، شرکت انشعاب آب مشترک را به طور دائم جمع‌آوری، پروانه را باطل و با مشترک تسویه حساب خواهد نمود:
الف) هرگاه مشترکی که تنها مصرف کننده آب میباشد، درخواست برچیدن دائم انشعاب را بنماید (در صورتی که از یک انشعاب، چند مصرف کننده مستقل استفاده کنند می‌باید کلیه استفاده‌کنندگان درخواست نمایند).
ب) هرگاه بدهی مشترک یا استفاده کننده پس از گذشت حداقل یکسال از تاریخ قطع موقت آب، به 50 درصد هزینه‌های برقراری انشعاب آب به قیمت روز برسد و علی رغم اخطار شرکت، بدهی مربوطه پرداخت نگردد.
ج) هرگاه سه سال از تاریخ قطع موقت آب بگذرد و مشترک یا استفاده کننده علی‌رغم اخطار شرکت، وضع خود را مشخص ننماید.
1-42-4 در کلیه حالات فوق اگر مشترک یا استفاده کننده‌ای که قائم مقام قانونی وی محسوب می‌گردد جهت تسویه حساب مراجعه نماید، 50 درصد از هزینه برقراری انشعاب آب به قیمت روز به وی مسترد خواهد شد. مبلغ مذکور پس از کسر بدهی‌های معوقه و جریمه‌های متعلقه به مشترک پرداخت خواهد گردید. در صورت عدم امکان بازپرداخت نقدی، مبالغ مزبور به صورت اقساط پرداخت خواهد شد.
43-4 بازفروش آب
مشترکین بدون کسب مجوز شرکت حق بازفروش آب را ندارند.
44-4 تعیین خسارت و سایر هزینه‌ها
هرگاه مشترک یا متقاضی به تأسیسات آب خساراتی وارد کند می‌باید هزینه آن را براساس برآورد شرکت پرداخت نماید.
45-4 قراردادها
هر قراردادی که برای برقراری انشعاب آب بین شرکت و متقاضی منعقد می‌گردد، می‌باید براساس مفاد این آیین‌نامه و مستند به آن باشد. در هر حال این آیین‌نامه و تغییرات بعدی آن جزء لاینفک هر قرارداد منعقده است.
قراردادهایی که براساس این آیین‌نامه منعقد می‌شوند صرفاً ناظر به هزینه‌های عمومی برقراری انشعاب آب بوده و باید در آنها مدت انجام و هزینه‌های برقراری انشعاب آب (براساس این آیین نامه) کاملاً مشخص شده باشد. این هزینه‌ها تا زمانی که قرارداد معتبر است قطعی و ثابت بوده و با تغییر در آیین نامه‌ها و مقررات عوض نخواهد شد.
همچنین در قراردادهای منعقده تعهدات فنی و اجرایی متقاضی که شامل احداث نهر و زهکش اختصاصی و نظایر آن است باید بدون ذکر هزینه منعکس گردد.
در مورد قراردادهایی که قبل از ابلاغ این آیین‌نامه منعقد شده‌اند، اگر تعهدات فنی و مالی متقاضی در مواعد مقرر انجام شده باشد با متقاضی براساس ضوابط و مقررات زمان انعقاد قرارداد رفتار خواهد شد.
1-45-4 در مورد متقاضیانی که تا تاریخ مقرر در قرارداد، کلیه تعهدات مالی خود را انجام داده باشند لیکن تمام یا قسمتی از تعهدات فنی آنها هنوز اجرا نشده باشد، شرکت در صورتی که آمادگی تأمین آب را داشته باشد از تاریخی که در قرارداد برای تأمین آب مشخص گردیده، با اخطار قبلی، متقاضی را به عنوان مشترک شناخته و بر مبنای میزان آب منظور در قرارداد طبق تعرفه مربوطه نسبت به ارسال صورتحساب اقدام خواهد نمود. در صورت عدم پرداخت صورتحساب از طرف مشترک، تحویل آب بعد از انجام تعهدات فنی مشترک موکول به تسویه حساب خواهد بود. در صورتی که شرکت نیز آمادگی تأمین آب متقاضی را نداشته باشد اقدام به صدور صورتحساب نخواهد نمود.
2-45-4 در مورد متقاضیانی که تا تاریخ مقرر در قرارداد، تمام یا قسمتی از تعهدات مالی آنها انجام نشده باشد، قرارداد ضمن اخطار کتبی فسخ شده تلقی می‌شود و شرکت پس از کسر هزینه‌های لوازم مصرفی و خدمات انجام شده برای متقاضی مذکور (از قبیل هزینه‌های بازدید از محل، تهیه طرح و نقشه‌های عملیات اجرایی و غیره) مابقی مبالغ پرداختی متقاضی را مسترد خواهد نمود. ضمناً در صورت تقاضای متقاضی و وجود امکانات (به تشخیص شرکت) در ازاء قسمتی از تعهدات مالی که از طرف متقاضی انجام شده، شرکت تأمین آب را با مقدار کمتری، متناسب با هزینه پرداختی و براساس مقررات زمان عقد قرارداد انجام خواهد داد.
3-45-4 کلیه اعلام هزینه‌ها و قراردادهای دردست اقدام شرکت‌ها، می‌باید دارای مهلت باشند متقاضیانی که وضعیت آنها به‌هردلیل نامشخص بوده و یا قرارداد آنها فاقد مهلت باشد با اخطار سه ماهه از طرف شرکت برای آنها تعیین تکلیف گردیده و تعهدات آنها زمان‌بندی می‌شود. در صورتی که تعهدات به موقع انجام نگردد با عنایت به ردیف‌های 1-45-4 و 2-45-4 عمل خواهد شد.
4-45-4 در صورتی که شرکت از ایفای به موقع تعهدات خود در مقابل متقاضی به دلایل غیر موجه استنکاف نماید مسئول جبران خسارتی است که ازمحل آن به متقاضی وارد شده است و چنانچه توافق در میزان خسارت بین طرفین حاصل نشود متقاضی محق به دریافت آنچه شرکت قبول دارد خواهد بود و برای مازاد آن ابتدا باید برای حکمیت به وزارت نیرو مراجعه و سپس در صورت عدم قبول نظر وزارت نیرو می‌تواند به مراجع قضایی مراجعه نماید.
5-45-4 شرکت موظف به نگهداری مجاری اصلی و عمده انتقال در جهت استمرار انتقال آب طبق پروانه استفاده از آب میباشد.
6-45-4 مشترک ملزم است از اتلاف و مصرف غیر بهینه آب اجتناب ورزیده و مجاری اختصاصی (کانال‌ها و زهکش‌ها) خود را به نحوی که این منظور را تأمین کند حفظ و نگهداری نماید.
46-4 انصراف متقاضی از اجرای قرارداد
در صورتی که متقاضی آب، قبل از برقراری انشعاب به عللی درخواست فسخ قرارداد اشتراک آب را بنماید شرکت موظف است پس از کسر هزینه خدمات انجام شده برای متقاضی مذکور (از قبیل هزینه بازدید محل و تهیه طرح و نقشه‌های عملیات اجرایی و غیره) که صورت هزینه‌های آن را به متقاضی ارائه می‌نماید، مابقی مبالغ پرداختی متقاضی را مسترد نماید.
47-4 انجام تعهدات متقاضیان آب توسط شرکت
شرکت با توجه به مفاد این آیین‌نامه مجاز به انجام عملیات آب‌رسانی اختصاصی و احداث تأسیسات مربوطه و اعلام هزینه در مورد آن نیست، لیکن راهنمایی‌های لازم را جهت انجام امور فوق‌الذکر به مشترکین ارائه خواهد نمود.
48-4 تحویل حجمی آب
تحویل مقدار آب کشاورزی و فضای سبز مطابق پروانه استفاده از آب براساس الگوی مصرف بهینه آب کشاورزی و متناسب با سطح اراضی و نوع کشت منطقه مطابق مقررات قانونی تحویل حجمی آب کشاورزی صورت می‌گیرد و با تغییر روش‌های علمی و فنی میزان مصرف بهینه کشاورزی تغییر خواهد نمود.
1-48-4 مقدار مصرف بهینه برای واحدهای غیرکشاورزی به تشخیص شرکت و براساس ضوابط و دستورالعمل‌های ابلاغی امور آب وزارت نیرو برحسب دبی و حجم تعیین خواهد شد.
2-48-4 در شرایط خشکسالی و در صورت لزوم، آب جیره بندی خواهد شد.
49-4 مقررات زه آب
کلیه مقرراتی که در مورد آب دراین آیین‌نامه ذکر شده است حسب مورد به زه آب یا پساب نیز تسری دارد.
فصل سوم: هزینه‌های عمومی برقراری اشتراک
50-4 میزان حق اشتراک
میزان حق اشتراک آب در جهت تأمین بخشی از هزینه‌های سرمایه‌گذاری، استهلاک، حفظ حقوق دولت، بالا بردن ارزش آب و امکان سرمایه‌گذاری بیشتر در بخش آب برای هر دشت تعیین و توسط وزیر نیرو ابلاغ می‌گردد.
1-50-4 اشتراک متعلق به ملک خواهد بود لیکن دریافت حق اشتراک از متقاضی و صدور قبض دریافت وجه به نام پرداخت کننده یا متقاضی، دلیل بر مالکیت یا شناسایی حقی برای وی نسبت به ملک نخواهد بود.
2-50-4 به منظور تشویق ایجاد تشکلهای بهره‌برداری (ثبت شده)، شرکت‌های مزبور از پرداخت تا 20 درصد حق اشتراک معاف خواهند شد.
51-4 اشتراک‌های بزرگ و هزینه‌های آن
نظر به اینکه واگذاری انشعاب‌های بیش از 500 هکتار برای مصارف کشاورزی و برای سایر مصارف بیش از سیصد هزارمتر مکعب درسال نیاز به بررسی وضعیت تأمین و امکانات شبکه انتقال منطقه داشته و در هر مورد هزینه‌های آن متفاوت است، لذا برآورد هزینه جهت تأمین آب برای موارد مذکور موضوع هزینه‌های انشعاب و هزینه‌های عمومی برقراری انشعاب آب می‌باید از ابتدا و حسب مورد توسط امور آب وزارت نیرو انجام شده و شرکت براساس نظرمعاونت امور آب مراتب را به متقاضی اعلام نماید.
52-4 حقابه داران
دارندگان حقابه (موضوع بند 18-4 این آیین نامه) باید مانند سایر متقاضیان درخواست صدور سند (پروانه) آب را با توجه به میزان حقابه خود بنمایند و پس از طی مراحل مختلف واگذاری اشتراک (با توجه به میزان حقابه آنها) به عنوان مشترک آب به حساب خواهند آمد این گونه مشترکین در حد حقابه قانونی خود از پرداخت حق اشتراک معاف بوده و فقط هزینه‌های صدور سند (پروانه) استفاده از آب را پرداخت خواهند کرد. لیکن در صورتی که این گونه حقابه‌داران متقاضی آب بیشتری از میزان حقابه پذیرفته شده خود باشند در صورت وجود امکانات موافقت با درخواست ایشان، با دریافت هزینه‌های برقراری اشتراک عملی است.
چنانچه حقابه‌داران درمدت معین شده توسط آگهی شرکت جهت دریافت سند استفاده از آب مراجعه ننمایند ملزم به پرداخت دو برابر مقدار مندرج در جدول بند 64-4 جهت صدور و دریافت سند میباشد.
1-52-4 هرگاه حقابه‌بران قدیم در اثر احداث تأسیسات آبیاری و زهکشی از امتیازات آب مطمئن برخوردار شده باشند می‌بایستی درصدی از حق اشتراک روز بابت بهبود آب‌رسانی طبق تعرفه پرداخت کنند. این درصد در هر دشت به پیشنهاد شرکت و تأیید وزیرنيرو تعیین خواهد شد.
53-4 مشترکین جدید
متقاضیانی که برای دریافت اشتراک بعد از مدت تعیین شده در آگهی مراجعه نمایند شرکت در صورت داشتن امکانات برای واگذاری حق اشتراک 10 درصد بیشتر ازحق اشتراک متعارف محاسبه و دریافت خواهد نمود.
فصل چهارم: انشعاب آزاد
54-4 واگذاری انشعاب آزاد
این انشعاب ویژه متقاضیانی است که با هر نوع مصرف تمایل به پرداخت هزینه‌های عمومی برقراری انشعاب آب را ندارند. واگذاری انشعاب آزاد برای هر نوع مصرف در صورت وجود امکانات با موافقت هیأت مدیره شرکت و پس از عقد قرارداد میباشد.
1-54-4 کلیه هزینه‌های مربوط به احداث تأسیسات اختصاصی (جوی، لوله و دریچه) و وسایل اندازه‌گیری جهت برقراری انشعاب آزاد به عهده متقاضی است.
2-54-4 انشعاب موقت، نوعی از انشعاب آزاد است که در صورت وجود امکانات آبی برای یک دوره مشخص، که از 2 سال تجاوز نخواهد نمود به متقاضی واگذار می‌شود. این انشعاب هیچ‌گونه حقی برای مشترک موقت، ایجاد نخواهد کرد و مشترک مجاز نخواهد بود نسبت به غرس اشجار و یا سرمایه‌گذاری‌هایی مبادرت کند که نیاز به استمرار تحویل آب دارد در صورت تخلف مسئولیت آن از هر حیث با مشترک است.
55-4 آب بهاء در انشعابات آزاد
در این حالت آب بهاء شامل دو بخش زیر میباشد:
الف) حق ثابت که به صورت ماهانه دریافت شده و در هرماه 5/2 درصد حق انشعاب معادل همان سال (از نظر ظرفیت انشعاب و نوع مصرف) خواهد بود.
ب) بهای آب مصرفی در مورد هر نوع مصرف برابر آب بهاء انشعابات عادی خواهد بود.
56-4 تضمین خرید آب و پرداخت آب بهاء
متقاضیان انشعاب آزاد به منظور تضمین خرید و پرداخت آب بهاء مصرفی می‌باید متناسب با انشعاب خود، وجه پرداخت نموده یا هرگونه تضمین دیگری را که شرکت مناسب تشخیص می‌دهد قبلاً در اختیار شرکت قرار دهند.
فصل پنجم: افزایش یا کاهش میزان آب در قرارداد
57-4 افزایش میزان آب مشخص شده در پروانه (سند) استفاده از آب
مشترکین آب می‌توانند درخواست افزایش میزان آب مشخص شده در پروانه (سند) استفاده از آب را (به نام صاحب انشعاب) بنمایند، انجام درخواست منوط به وجود امکانات لازم برای شرکت است.
58-4 هزینه افزایش ظرفیت آب مشخص شده در پروانه (سند) استفاده از آب
شرکت در صورت وجود امکانات با دریافت مابهالتفاوت حق اشتراک در دو حالت اشتراک درخواستی و اشتراک موجود (قبلی) با تعرفه‌های جاری روز نسبت به افزایش میزان آب مورد نیاز متقاضی اقدام می‌نماید.
59-4 تجاوز از میزان آب مشخص شده در پروانه
در صورتی که هر یک از مشترکین به تشخیص شرکت بیش از میزان آب مشخص شده در پروانه از آب استفاده نمایند ضمن اخطار، آب مصرفی مازاد بر مقداری که در سند (پروانه) آب تعیین گردیده براساس بالاترین نرخ موجود در تعرفه آزاد محاسبه و به حساب مشترک منظور می‌شود. در صورت تکرار تجاوز، شرکت مجاز به عدم تحویل آب میباشد. در هر صورت مشترک ملزم به پرداخت آب بهای دوره عدم تحویل آب نیز میباشد.
60-4 کاهش میزان آب مشخص شده در پروانه استفاده از آب
کلیه مشترکین می‌توانند درخواست کاهش میزان آب مشخص شده در سند (پروانه) استفاده از آب را بنمایند در این صورت طبق بند 42-4، 50 درصد مابهالتفاوت حق اشتراک در دو حالت اشتراک درخواستی و اشتراک موجود (قبلی) با تعرفه جاری به حساب مشترک منظور می‌گردد و در صورت عدم امکان پرداخت نقدی، مبالغ مزبور به صورت اقساط به مشترک پرداخت خواهد شد.
فصل ششم: تفکیک و ادغام انشعاب
61-4 تفکیک و ادغام انشعاب
کلیه مشترکین می‌توانند درخواست تفکیک یا ادغام انشعاب یا انشعابات موجود متعلق به خود را در یک محل و یک پلاک ثبتی برای همان محل و پلاک ثبتی بنمایند شرکت در صورت داشتن امکانات لازم نسبت به انجام درخواست آنان اقدام خواهد نمود.
62- 4 شرایط تفکیک یا ادغام
شرکت، مابهالتفاوت هزینه‌های انشعاب آب موجود مشترک را با انشعاب یا انشعابات درخواستی بر اساس جدول «هزینه‌های عمومی برقراری انشعاب آب» محاسبه و درصورتی‌که ارزش انشعابات در وضعیت جدید بیشتر باشد مابهالتفاوت مذکور را دریافت خواهد نمود و در هر حال مبلغی بابت مابهالتفاوت فوق پرداخت نخواهد گردید.
63- 4 تفکیک اراضی انشعاب (اشتراک) اراضی کشاورزی
هر گاه ملکی که دارای آب کشاورزی است تفکیک شود مالک یا مالکین این گونه اراضی می‌توانند به شرکت مراجعه و با ارائه اسناد مثبته به میزان قدرالسهم قانونی خود ثبت اشتراک ملک تفکیک شده را به نام خود تقاضا نمایند، در چنین صورتی قرارداد جدید به تناسب ملک تفکیکی منعقد می‌گردد و هزینه‌های مربوطه اعم از اداری و اجرایی در محل ملک توسط مالک یا متقاضی تفکیک با فرض درخواست خود مالک، پرداخت خواهد شد.
1- 63- 4 جهت اجرای سیاست یکپارچه سازی اراضی و جلوگیری از تفکیک اراضی به قطعات کوچکتر که بازده اقتصادی ندارند، مشترکین می‌بایست موافقت‌نامه کتبی سازمان کشاورزی محل را جهت اجرای تفکیک ارائه نمایند.
فصل هفتم: موارد متفرقه
64 - 4 هزینه‌های متفرقه
هزینه‌های متفرقه عبارت است از هزینه‌های خدماتی که شرکت برای مشترکین انجام می دهد و مبالغ آن به شرح جدول زیر است:
شرح خدمات
هزینه
تغییر مکان داخلی وسایل اندازه‌گیری
طبق برآورد شرکت
آزمایش وسایل اندازه‌گیری
000/50 ریال
خدمات قطع و وصل
000/25 ریال
صدور قبض المثنی در صورت قصور مشترک در نگهداری آن
000/5 ریال
صدور پروانه (سند) استفاده از آب
000/30 ریال
وزارت کشاورزی ـ وزارت نیرو ـ وزارت جهاد سازندگی ـ سازمان برنامه و بودجه
آیین‌نامه اجرایی بهینه‌سازی مصرف آب کشاورزی
هیأت وزیران در جلسه مورخ 11/6/1375 بنا به پیشنهاد مشترک شماره 2230/81/3329/102 مورخ 12/7/1374 وزارتخانه‌های نیرو، کشاورزی و جهاد سازندگی و سازمان برنامه و بودجه و به استناد بند «ط» تبصره (19) قانون برنامه دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ـ مصوّب 1373 و ماده (51) قانون توزیع عادلانه آب ـ مصوّب 1361 ـ آیین‌نامه اجرایی بهینه‌سازی مصرف آب کشاورزی را به شرح زیر تصویب نمود:
فصل اول ـ کلیات و مبانی
ماده 1 : محاسبات لازم درباره خالص نیاز آبی محصولات مختلف کلیه مناطق آبیاری و همچنین تعیین الگوی مصرف بهینه براساس ضمیمه شماره (1) این آیین‌نامه، توسط کمیته کارشناسی مرکب از یک نفر نماینده از هر یک از وزارتخانه‌های نیرو و کشاورزی و بر مبنای طرحی که در این خصوص تهیه خواهد شد برای کلیه مناطق آبیاری کشور و با بهره‌گیری از کلیه امکانات موجود دو وزارتخانه، ظرف دوازده ماه پس از تصویب این آیین‌نامه صورت خواهد گرفت و نتایج حاصل طی گزارشی به وزارتخانه‌های یاد شده تسلیم خواهد شد. این گزارش پس از تأیید وزرای کشاورزی و نیرو و تصویب هیأت دولت به عنوان یک سند ملی در مورد الگوی مصرف بهینه آب کشاورزی به کارگرفته می‌شود.
ماده 2: تازمان انجام محاسبات موضوع ماده (1) به منظور ایجاد سرعت لازم در اجرای این آیین‌نامه، الگوی مصرف بهینه بر اساس مفاد مندرج در ضمیمه شماره یک این آیین‌نامه وزارت نیرو و بر پایه اطلاعات موجود در بانک اطلاعاتی طرح جامع آب کشور، طرح‌های جامع کشاورزی، آبخیزداری و همچنین سازمان‌های آب منطقه‌ای و سازمان‌های کشاورزی در هر یک از مناطق آبیاری در مدت سه ماه پس از تصویب این آیین‌نامه تعیین می‌شود گزارش تهیه شده پس از اخذ تأیید وزارت کشاورزی به طور موقت و تا زمان اعمال نتایج حاصل از ماده (1) این آیین‌نامه مبنای محاسبه الگوی مصرف بهینه آب و در نهایت تحویل حجمی آب قرار خواهد گرفت.
ماده 3: وزارت کشاورزی مکلف است به منظور تحقق مفاد این آیین‌نامه الگوهای کشت در هر یک از مناطق آبیاری کشور را بر اساس سیاستهای ملی و منطقه‌ای، منابع آب و خاک و ضوابط بهره‌برداری مطلوب و دیگر عوامل مؤثر مشخص و ظرف دو ماه به وزارت نیرو اعلام نماید.
تبصره 1: حکم نماینده وزارت نیرو در کمیته کارشناسی موضوع ماده (1) این آیین‌نامه، از طرف وزیر نیرو و حکم نماینده وزارت کشاورزی از طرف وزیر کشاورزی صادر خواهد شد و دبیرخانه آن در وزارت کشاورزی متمرکز خواهد بود. کمیته می‌تواند در جهت انجام وظایف ذی ربط، از کارشناسان یا مشاورین ذیصلاح استفاده نماید.
تبصره 2: درصورتی‌که بر اساس این ماده وزارت کشاورزی به هر دلیلی در بعضی از مناطق نتواند الگوهای کشت را برحسب درخواست وزارت نیرو به موقع در اختیار وزارتخانه یاد شده قرار دهد، وزارت نیرو مجاز است نسبت به انتخاب الگوی کشت موقت به مدت یک سال در هر یک از استان‌ها اقدام نماید.
تبصره 3: مدت ارایه اطلاعات مورد نیاز الگوی کشت از طرف وزارت کشاورزی در خصوص ماده (2) این آیین‌نامه دو ماه پس از تصویب این آیین‌نامه میباشد.
تبصره 4: وزارتخانه‌های نیرو،کشاورزی، جهاد سازندگی و دستگاه‌های تابعه آنها و همچنین سایر دستگاه‌های دولتی مکلفند اطلاعات، مدارک و تسهیلات لازم را در اجرای وظایف کمیته ماده (1) این آیین‌نامه فراهم نمایند و در اختیار کمیته یادشده قرار دهند.
ماده 4: با انجام محاسبات موضوع ماده (1) این آیین‌نامه و اعلام الگوهای کشت برابر ماده (3) این آیین‌نامه توسط وزارت کشاورزی و با توجه به نقطه تحویل آب مشخص شده در مواد (8) و (15) این آیین‌نامه، مقدار آب قابل تحویل یا الگوی مصرف بهینه آب برای هر یک از مناطق آبیاری کشور، برابر فرمول ضمیمه شماره (1) این آیین‌نامه به دست می‌آید.شیوه تحویل حجمی آب برای مصارف کشاورزی در مورد آب‌های سطحی و زیرزمینی بر اساس مواد موضوع فصلهای دوم و سوم این آیین‌نامه خواهدبود.
ماده 5: به منظور تحقق اهداف این آیین‌نامه و در راستای سیاستهای دولت و برای فراهم آوردن شرایط لازم برای بهره‌وری بهتر از منابع آب و جلب مشارکت بهره‌برداران، وزارت کشاورزی مکلف است ظرف حداکثر دوسال پس از تاریخ تصویب این آیین‌نامه نسبت به ایجاد و سازماندهی تشکلهای قانونی مناسب در اراضی تحت پوشش شبکه‌های آبیاری موضوع این آیین‌نامه، نظیر شرکت‌های تعاونی، کشت و صنعت تجارتی، انجمن‌های بهره‌برداری و تشکلهای کشاورزی برای تحویل حجمی آب در منطقه تحویل به این نوع تشکلها که ترتیبات آن در فصل دوم این آیین‌نامه مشخص شده است، اقدام نماید. وزارت نیرو مکلف است ضمن همکاری با وزارت کشاورزی و تشکلهایی که توسط وزارت تعاون و یا موافقت وزارت کشاورزی برای انجام کار کشاورزی ایجاد شده باشند در جهت ایجاد تشکلهای فوق‌الذکر نسبت به تحویل حجمی آب، تنها به تشکلهای بهره‌برداری معرفی شده از طرف وزارت کشاورزی اقدام نماید.
تبصره 1: تازمان معرفی تشکلهای موضوع این ماده، سازمان‌های آب منطقه‌ای و سازمان آب و برق خوزستان به اقتضای مورد، نسبت به تحویل آب به نماینده مصرف‌کنندگان در نقاط تحویل، اقدام خواهند نمود.
تبصره 2: سایر وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها و دستگاه‌های دولتی ذیربط و سازمان ثبت اسناد و املاک کشور مکلفند دراجرای مفاد این ماده همکاری لازم را با وزارت کشاورزی به عمل آورند.
فصل دوم ـ تحویل حجمی آب در شبکه‌های آبیاری
ماده 6: سازمان‌های آب منطقه‌ای و سازمان آب و برق خوزستان مکلفند نسبت به تحویل آب مورد نیاز مصرف‌کنندگان هرمنطقه بر اساس الگوی مصرف بهینه آب که بر اساس مفاد این آیین‌نامه تعیین می‌شود اقدام نمایند.
ماده 7: صدور پروانه مصرف بهینه آب برای مصرف‌کنندگان آب کشاورزی برابر ضوابط این آیین‌نامه بر اساس فرم ضمیمه شماره (2) به عهده سازمان‌های آب منطقه‌ای و سازمان آب و برق خوزستان خواهد بود و پروانه‌های صادر شده، جایگزین پروانه‌های قبلی خواهد بود. بدین منظور کمیسیونی مرکب از سه نفر، شامل نمایندگان سازمان‌های کشاورزی استان‌ها یا مناطق، سازمان آب منطقه‌ای ذیربط و یک نفرکارشناس حقوقی تشکیل می‌شود، احکام نماینده سازمان کشاورزی از طرف رییس سازمان کشاورزی استان یا منطقه و احکام نماینده سازمان آب منطقه‌ای و کارشناس حقوقی از طرف مدیرعامل سازمان آب منطقه‌ای ذیربط صدور خواهد شد.
تبصره 1: تشکیل کمیسیون موضوع این ماده درحوزه عمل سازمان‌های آب منطقه‌ای یاسازمان آب و برق خوزستان بیش از یک مورد بدون اشکال خواهدبود.
تبصره 2: پس از صدور پروانه مصرف بهینه آب، پرونده‌های مشترکین آب کشاورزی برمبنای پروانه یاد شده مورد اصلاح قرارخواهدگرفت و آب قابل تحویل به مشترک براساس الگوی مصرف بهینه آب خواهد بود.
تبصره 3: سازمان‌های آب منطقه‌ای و سازمان آب و برق خوزستان مجازند درسال‌ها و یا دوره‌های خشک که کاهش عرضه یا جیره‌بندی آب ضرورت داشته باشد، سقف تحویل آب مندرج در پروانه‌های صادرشده را به طور متناسب کاهش دهند، همچنین میزان دبی و حجم آب قابل تحویل برحسب تغییرات احتمالی الگوی کشت و راندمان‌های آبیاری مورد تجدید نظر قرار می‌گیرد.
ماده 8 : پس از تعیین میزان آب قابل تحویل با الگوی مصرف بهینه آب در هریک از مناطق آبیاری، آب به صورت حجمی تحویل می‌شود. محل تحویل حجمی آب براساس مفاد این آیین‌نامه درخصوص شبکه‌های آبیاری، نقطه شروع آبگیری اراضی تحت پوشش وتشکل‌های بهره‌برداری خواهد بود. این محل برای شبکه‌های مدرن حداقل در ابتدای کانالهای فرعی و شبکه‌های تلفیقی و سنتی برحسب مورد و بنا به تشخیص سازمان‌های آب منطقه‌ای و سازمان آب و برق خوزستان خواهد بود.
ماده 9: برای تحقق تحویل حجمی آب، کلیه سازمان‌های آب منطقه‌ای و سازمان آب و برق خوزستان مکلفند ظرف حداکثر یک سال پس از تصویب و ابلاغ این آیین‌نامه، نسبت به تأسیس سیستم‌های اندازه‌گیری جریان آب در نقاطی که دارای شرایط مندرج در ماده (8) این آیین‌نامه میباشد، با استفاده از تجهیزات مناسب برحسب مورد و با هزینه مصرف‌کنندگان اقدام نمایند، به‌طوریکه با بهره‌برداری از این تجهیزات بتوان با دقت قابل قبول آب تحویلی را اندازه‌گیری و محاسبه نمود.
تبصره : چنانچه بنابه تشخیص مأموران موضوع ماده (30) قانون توزیع عادلانه آب مشخص شود تجهیزات نصب شده برای اندازه‌گیری میزان آب تحویلی شکسته شده و یا به نحوی آسیب دیده که میزان جریان‌های ورودی را با دقت مناسب تعیین نمی‌نماید برای بار اول به بهره‌برداری ذیربط یا نماینده رسمی مصرف‌کنندگان تحت پوشش تجهیزات فوق؛ جهت ترمیم و تعمیر مجدد اخطار می‌شود و در صورت عدم تعمیر به موقع یا رفع نواقص از طرف مصرف‌کنندگان یا تکرار تخلف، نسبت به توقف تحویل آب از طرف مأمورین سازمان‌های آب منطقه‌ای یا سازمان آب و برق خوزستان اقدام خواهد شد.
ماده 10: تدابیر اجرایی و اقتصادی برای مصرف بهینه آب کشاورزی موضوع این آیین‌نامه به شرح زیر تعیین می‌شود:
الف ـ میزان آب بهای کشاورزی آب‌های سطحی در خصوص مصرف‌کنندگانی که میزان آب تحویلی برای آنان برابر الگوی مصرف بهینه آب باشد، برحسب اینکه اراضی در محدوده شبکه‌های مدرن، تلفیقی یا سنتی قرارداشته باشد برابر قانون تثبیت آب بهای زراعی و آیین‌نامه های اجرایی ذیربط اخذ می‌شود.
ب ـ آب بهاء طبق قانون تثبیت آب بهای زراعی محاسبه و دریافت می‌شود.
میزان آب تحویلی به هر هکتار بر اساس الگوی مصرف بهینه آب کشاورزی میباشد و حجم آب تحویلی ملاک محاسبه آب‌بها خواهد بود.
تبصره: هرگاه مصرف کننده بنابه تشخیص سازمان‌های آب منطقه‌ای یا سازمان آب و برق خوزستان شرایط لازم را برای اعمال الگوی مصرف بهینه آب نداشته باشد، حداکثر تا مدت دو سال تحویل آب بیش از مقدار مصرف تا حد بیست و پنج درصد (25%) الگوی مصرف بهینه آب، بدون اشکال خواهد بود در این صورت آب‌بهای آب تحویلی تا ده درصد (10%) مازاد بر حجم تعیین شده در الگوی مصرف بهینه آب، یک و نیم برابر رقم تعیین شده نسبت به مازاد و به تناسب نوع شبکه، محاسبه واخذ می‌شود و از ده درصد (10%) تا سقف بیست و پنج درصد (25%)، سه برابر رقم تعیین شده نسبت به مازاد و نوع شبکه محاسبه و اخذ می‌شود.
ماده 11: در مورد مصرف‌کنندگان که با اعمال شیوه‌های مختلف مدیریت مصرف، بتوانند با حفظ میزان تولید در واحد سطح برای یک الگوی کشت مقرر مصارف را تقلیل دهند، امتیازاتی به شرح زیر تعلق خواهد گرفت:
الف ـ کاهش نرخ آب‌بها به نسبت درصد صرفه‌جویی در الگوی مصرف بهینه آب.
ب ـ ایجاد تسهیلات درتحویل نهاده‌های یارانه‌ای وتحویل ماشین‌آلات کشاورزی.
ج ـ اجازه توسعه کشت در اراضی تحت پوشش نقاط تحویلی آب به تناسب صرفه‌جویی در مصارف آب.
د ـ دریافت تسهیلات لازم برابر تبصره (76) قانون برنامه دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوّب 1373 برای تهیه طرح و نقشه و همچنین دریافت تسهیلات اعتباری ارزان قیمت و طویل‌المدت به منظور اجرای طرح‌های توسعه و ایجاد شبکه‌های تحت فشار.
ترتیبات لازم در خصوص اعطای تسهیلات موضوع این ماده به جزبند (د) که چار‌چوب آن را آیین‌نامه اجرایی تبصره (76) قانون برنامه دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ـ مصوّب 1373 ـ تعیین نموده به عهده کمیسیونی مرکب از یک نفر از سازمان‌های آب منطقه‌ای و یا سازمان آب و برق خوزستان و یک نفر از سازمان کشاورزی هر استان یا مناطق خواهد بود. احکام نمایندگی سازمان آب منطقه‌ای و سازمان آب و برق خوزستان از طرف مدیر عامل سازمان آب منطقه‌ای یا آب و برق خوزستان و احکام نمایندگی سازمان‌های کشاورزی در هر استان یا منطقه از طرف رییس سازمان کشاورزی ذیربط صادر خواهد شد.
فصل سوم ـ کنترل حجمی آب درچاه‌های عمیق و نیمه عمیق
ماده 12: از تاریخ تصویب این آیین‌نامه سازمان‌های آب منطقه‌ای و سازمان آب و برق خوزستان مکلفند آب مورد نیاز اراضی تحت پوشش چاه‌های عمیق و نیمه عمیق را بر اساس ضوابط این آیین‌نامه و برابر فرم ضمیمه شماره (3) تعیین نمایند.
ماده 13: کنترل حجم آب تخلیه شده برای مصارف کشاورزی اراضی تحت پوشش چاه‌های عمیق و نیمه عمیق در مناطق مختلف، با توجه به نوع کشت مندرج در پروانه، بر مبنای ضوابط این آیین‌نامه توسط سازمان‌های آب منطقه‌ای و سازمان آب و برق خوزستان صورت خواهد گرفت.
ماده 14: کلیه پروانه‌های صادر شده تا تاریخ تصویب این آیین‌نامه با رعایت اولویت دشتهای ممنوعه بحرانی و ممنوعه و با توجه به نوع کشت و سطح اراضی تحت کشت هر چاه، بر اساس ماده (12) این آیین‌نامه اصلاح، و پروانه‌های جدید برابر ضوابط این آیین‌نامه صادر خواهد شد.
تبصره : مفاد تبصره (3) ماده (7) درباره آب‌های زیرزمینی نیز قابل اعمال است.
ماده 15: نقطه اندازه‌گیری میزان آب تخلیه شده برای اراضی تحت پوشش چاه‌های عمیق و نیمه عمیق در سر چاه خواهد بود.
ماده 16: شرکت‌های آب منطقه‌ای و سازمان آب و برق خوزستان مکلفند، کلیه چاه‌های عمیق و نیمه عمیق حوزه عمل خود را در مناطق ممنوعه و ممنوعه بحرانی ظرف دوسال از تصویب این آیین‌نامه و در بقیه مناطق تا پایان برنامه دوم به کنتور حجمی مجهز نموده و پلمپ نمایند. هزینه‌های نصب و نگهداری از این تجهیزات به عهده صاحبان پروانه چاه‌ها بوده و شرکت‌های آب‌های منطقه‌ای و سازمان آب و برق خوزستان آمار و اطلاعات آب تخلیه شده را از طریق این تجهیزات جمع‌آوری خواهند کرد.
تبصره : چنانچه بنابه تشخیص مأموران موضوع ماده (30) قانون توزیع عادلانه آب مشخص شود که پلمپ کنتورهای نصب شده شکسته شده یا به نحوی آسیب دیده‌اند که میزان تخلیه آب‌های زیرزمینی را با دقت مناسب تعیین نمی‌کنند برای بار اول به صاحبان کنتورها جهت ترمیم و تعمیر مجدد، اخطار می‌شود و در صورت تکرار نسبت به توقف بهره‌برداری تا رفع نقص و اخذ تعهد عدم تکرار از طرف مأموران سازمان‌های آب منطقه‌ای یا سازمان آب و برق خوزستان اقدام خواهد شد.
ماده 17: از تاریخ تصویب این آیین‌نامه در مورد اراضی زیر پوشش بهره‌برداری از چاه‌های عمیق و نیمه عمیق که روی آنها کنتور حجمی نصب شده است، حجم آب ثبت شده توسط کنتورهای نصب شده ملاک محاسبه حق‌النظاره‌ها خواهد بود. از زارعینی که حجم آب مصرفی آنها برابر کنتور مطابق الگوی مصرف بهینه آب مندرج در پروانه های صادر شده باشد فقط حق‌النظاره مندرج در آیین‌نامه اجرایی قانون توزیع عادلانه آب ـ مصوّب 1361 ـ اخذ خواهد شد. در مورد زارعینی که مصارف آنها بیش از الگوی مصرف مندرج در پروانه‌های صادر شده باشد، علاوه بر حق‌النظاره‌ها مبالغی به شرح زیر برای هزینه‌های جبرانی اخذ خواهد شد.
الف ـ در مناطق ممنوعه و ممنوعه بحرانی تا ده درصد (10%) الگوی مصرف بهینه آب نسبت به مازاد بر حجم تعیین شده در الگوی مصرف بهینه آب دو درصد (2%) و برداشت ده درصد (10%) تا حداکثر بیست و پنج درصد (25%) مصرف بهینه آب نسبت به مازاد ده درصد (10%) تا حداکثر (25%) مصرف بهینه آب نسبت به مازاد ده درصد (10%) ارزش تولیدات اراضی تحت پوشش.
ب ـ در مناطق آزاد تا ده درصد (10%) الگوی مصرف بهینه نسبت به مازاد بر حجم تعیین شده در الگوی مصرف بهینه آب یک درصد (1%) و برداشت از ده درصد (10%) تا حداکثر بیست و پنج درصد (25%) الگوی مصرف بهینه آب نسبت به مازاد چهار درصد (4%) ارزش تولیدات اراضی تحت پوشش.
ج ـ درصورتی‌که به هر دلیلی آب تخلیه شده بیش از بیست و پنج درصد (25%) الگوی مصرف بهینه آب باشد، میزان هزینه‌های جبرانی اخذ شده توسط سازمان‌های آب منطقه‌ای و سازمان آب و برق خوزستان به ازای هر پنج درصد (5%) مازاد بر بیست و پنج درصد (25%) یک درصد (1%) ارزش تولیدات اراضی تحت پوشش خواهد بود.
تبصره 1: در مورد چاه‌هایی که مجهز به کنتور حجمی نشده‌اند ملاک محاسبه حق‌النظاره پروانه‌های صادر شده خواهد بود و هزینه‌های جبرانی برای مصارف مازاد بر میزان مندرج در پروانه برابر بندهای (الف)، (ب)، (ج) اخذ خواهد شد.
تبصره 2: اخذ مبالغ مندرج در بندهای (الف)، (ب)، (ج) برای دو سال زراعی امکان‌پذیر است و پس از آن از طرف سازمان‌های آب منطقه‌ای یا سازمان آب و برق خوزستان اخطار لازم برای رعایت مفاد پروانه صادر شده به دارنده پروانه داده خواهد شد و در صورت عدم رعایت نسبت به توقف بهره‌برداری از چاه اقدام می‌شود، ادامه بهره‌برداری منوط به تسویه حساب و سپردن تعهد قانونی در مورد رعایت الگوی مصرف بهینه آب خواهد بود.
تبصره 3: از تاریخ تصویب این آیین‌نامه صدور مجوز کف‌شکنی و یا جابجایی چاه‌ها، تنها در صورت ارایه برنامه تبدیل و تغییر سیستم آبیاری با تأیید سازمان‌ها و مراکز خدمات کشاورزی در استان‌ها و مناطق، به نحوی که موجب افزایش بازده مصارف آب باشد عملی خواهد بود.
ماده 18: صاحبان پروانه‌های چاه‌های عمیق و نیمه عمیق می‌توانند در صورت رعایت مفاد ماده (11) از مزایای موضوع ماده یاد شده بهره‌مند شوند.
فصل چهارم ـ موارد متفرقه
ماده 19: وزارتخانه‌های نیرو و کشاورزی موظفند تدابیر اجرایی لازم برای سازماندهی بانکهای اطلاعاتی در زمینه جمع‌آوری و پردازش و تولید اطلاعات ناشی از عملکردهای این آیین‌نامه را اتخاذ و نسبت به مبادله اطلاعات به طور مستمر اقدام نمایند.
ماده 20: مسئولیت اجرایی این آیین‌نامه بر حسب مورد برعهده سازمان‌های آب منطقه‌ای یا سازمان آب و برق خوزستان یا سازمان‌های کشاورزی استان‌ها و مناطق خواهد بود.
ماده 21: هزینه‌های ناشی از اجرای این آیین‌نامه به عهده تولیدکنندگان کشاورزی خواهد بود در تعیین قیمتهای تضمینی محصولات کشاورزی که هر سال به تصویب هیأت دولت می‌رسد لحاظ خواهد شد.
ماده 22: در کلیه بندها و مفاد این آیین‌نامه، در موارد مصارف آب مربوط به وظایف وزارت جهاد سازندگی، وزیر جهاد سازندگی و سازمان‌های جهاد سازندگی استان مربوط جایگزین وزیر کشاورزی و سازمان‌های کشاورزی استان خواهند شد و کمیته‌ها و کمیسیون‌های موضوع این آیین‌نامه با حضور نمایندگان وزارت نیرو، وزارت کشاورزی و وزارت جهاد سازندگی حسب مورد تشکیل خواهد شد.
ماده 23: با تصویب این آیین‌نامه کلیه مقررات مغایر با مفاد آن لغو می‌شود.
ماده 24: این آیین‌نامه و ضمایم آن از تاریخ تصویب لازم الاجرا میباشد.
1-33-4 شرکت بر طبق برنامه، وسایل اندازه‌گیری خود را در صورت وجود آزمایش کرده و صحت کار آنها را از حیث نشان دادن ارقام مصرف براساس استانداردهای پذیرفته شده کنترل خواهد کرد و بر حسب ضرورت با تقاضای مشترک یا استفاده کننده آزمایش لازم به عمل می‌آورد در این صورت چنانچه وسایل اندازه‌گیری سالم تشخیص داده شود مشترک یا استفاده کننده باید هزینه آزمایش را براساس بند 64-4 پرداخت نماید.
2-33-4 در تمام مواردی که در وسایل اندازه‌گیری نصب شده، دستکاری و یا در درست کارکردن آنها دخالت شود و یا از آب به صورت غیرمجاز استفاده گردد، شرکت باید بهای مقدار آبی را که در اثر این گونه دستکاری‌ها و استفاده‌های غیرمجاز مصرف شده (مقدار آن براساس آمار و ضوابط موجود تعیین خواهد شد) با تعرفه آزاد محاسبه و به اضافه سایر هزینه‌هایی که از این گونه اقدام یا اقدامات غیرمجاز متوجه شرکت گردیده است را از مشترک وصول نماید.